سوالات والدین درباره تربیت جنسی کودکان
تربیت جنسی کودک یکی از مهم ترین و حساس ترین مسائل در حوزه های تربیت است زیرا نقشی مهم در آینده و سعادت و شقاوت کودک دارد. تلویزیون، ماهواره و اینترنت، از ویژگی های عصری است که در آن زندگی می کنیم و به نظر می رسد باید آگاهی و تربیت جنسی را از طریق صحیح به فرزندان منتقل کنیم.تربیت جنسی
عصر اطلاعات است و سرعت، و بچه های ما فرزند همین زمانه اند. طوری که دیگر به این راحتی نمی توان سرنوشت آنها را از همان کودکی تا بزرگسالی و پیری خواند. دنیا پیچیده شده و آلوده. و از خیلی ها می شنویم که پیچیدگی و آلودگی دنیای مدرن را بهانه می کنند، برای توجیه ناآگاهی شان از چیزهایی که باید به فرزندان شان بیاموزند.
آموزش در خصوص تربیت جنسی کودکان در تمام مراحل سنی باید صورت بگیرد. به سن خاصی نمی شود اشاره کرد. از دوران پیش از دبستان، دبستان، دوران بلوغ، جوانی، میانسالی و حتی سالمندی این آموزش ها لازم است. البته شکل آن در هر دوره متفاوت است.
برخی آسیب ها علاوه بر این که جسم کودک را به شدت تهدید می کند، سلامت روان او را هم با مشکلات جبران ناپذیری مواجه خواهد کرد موضوع آسیب های جنسی از همین دسته است. آثار این زخم های روانی می تواند سال های سال در وجود فردی که مورد سوء استفاده قرار گرفته، باقی بماند. تربیت جنسی شیوه پیشگیرانه ای است که برای ایمن نگه داشتن کودک و اجتناب از مصائب و گرفتاری های بعدی مطرح می شود.
پاسخ به دو سوال سرنوشت ساز والدین درباره تربیت جنسی کودکان
برخی جوامع توانسته اند با مسئله تربیت جنسی کودکان به شکلی علمی و عملی برخورد کنند اما در کشور ما به دلایلی این اتفاق نیفتاده است. با این حال، دیگر زمان پرده پوشی، نگاه حذفی و پاک کردن صورت مسئله به پایان رسیده است زیرا دسترسی آسان و چه بسا افسارگسیخته کودکان به ابزارهای ارتباطی سبب شده تا آن ها خیلی زودتر از گذشته با مسائل جنسی آشنا شوند؛ بنابراین آموزش های تربیت جنسی را می توان بخشی از مهارت های مورد نیاز والدین امروزی دانست.
تربیت جنسی کودک
تربیت جنسی از مهم ترین و حیاتی ترین مسائل در تربیت کودکان است
بررسی واکنش والدین به کنجکاوی های فرزندان
مشاهدات کلینیکی روان شناسان حاکی از آن است که والدین در مواجهه با کودکانی که سوالاتی در زمینه جنسی مطرح می کنند معمولا چند واکنش کلی را نشان می دهند. محتمل ترین پاسخ در مواجهه با کنجکاوی های کودکان سرزنش یا چه بسا تنبیه کودک است. همچنین گاهی اوقات والدین مایلند به سوالات پاسخ مناسب بدهند، اما روش ارائه متناسب با سن کودک را نمی دانند و پاسخ هایی می دهند که راهگشا نیست.
تصور اشتباه اما خطرناک و رایج والدین
دو موضوع سبب می شود علاقه کودکان به اطلاعات جنسی زیاد شود. اول دسترسی راحت به اطلاعات از طریق اینترنت، ماهواره، تلفن همراه و … و تبادل آن ها در فضاهای مشترک کودکی مانند مدارس و مهد کودک ها و دوم، پنهان کاری والدین است. بنابراین چون کودکان فهم هوشمندانه ای از این موضوع ندارند؛ بی جواب ماندن سوال های اولیه عاملی برای کنجکاوی بیشتر می شود. بسیاری از والدین به اشتباه تصور می کنند غریزه جنسی در کودکان وجود ندارد و تا زمان بلوغ بروز نمی یابد.
6 اصل اساسی در تربیت جنسی کودک
1- در مواجهه با سوالات کودکان هیچ گاه دروغ نگویید و پنهان کاری نکنید. پنهان کاری باعث می شود کودکان نسبت به حقیقت بد گمان شوند، اعتمادشان به شما از بین می رود و از منابع نامعتبر، مدیریت نشده و آسیب زا به اطلاعات دسترسی پیدا می کنند. همچنین پنهان کاری، کودک شما را در معرض آسیب سوء استفاده قرار می دهد.
2- متناسب با سن و سال کودک و آگاهی اش آموزش و اطلاعات در اختیارش قرار دهید. نه افراط کنید نه تفریط. در این زمینه نیاز به مشاور و مطالعه کتاب های مرتبط برای پدر و مادرها، بسیار مورد تاکید است.
3- همیشه پاسخ به پرسش های کودک را با طرح پرسش از کودک مدیریت کنید. با این روش می توانید دانسته ها یا حدسیات کودک را به روش درست ساماندهی کنید.
4- همه آموزش های خود را تا سن راهنمایی معطوف کنید به تولید مثل. یعنی موضوع لذت بخش بودن رابطه جنسی را تا سن راهنمایی برای کودک طرح نکنید بلکه هدف از رابطه جنسی را صرفا به تولید مثل محدود کنید.
5- در حضور کودک اعضای بدن او را به خودش معرفی کنید. معمولا کودکان در سن دو سالگی به بعد کارکردهای اعضای بدن مثل گوش و چشم را می شناسند. در معرفی اعضای بدن می توان از عروسک، اطلس های پزشکی یا آینه استفاده کرد. پس از معرفی اعضای بدن مانند دست و پا و چشم و پرسیدن از کارکرد آن ها درباره اعضای جنسی هم با عنوان کردن نام علمی آن ها (اعضای جنسی) کارکرد آن ها (تولید مثل) را نیز در همین حد مطرح کنید.
تربیت جنسی کودک
پدر میتواند نقش مهمی در تربیت جنسی دختر ایفا کند
6- اعضای تناسلی بدن را به عنوان اندام های خصوصی که هیچ فردی حق ندارد ببیند یا لمس کند به کودک معرفی کنید. به کودک خود آموزش دهید اگر فردی خواست قسمت های خصوصی بدنش را لمس یا نگاه کند آن را با شما در میان بگذارد. از واژه «راز خوب» و «راز بد» برای این آموزش استفاده کنید. رازهای خوب مانند این که فردا تولد پدر است و من و مامان می خواهیم او را غافلگیر کنیم. راز بد هم مانند این که فردی اندام های خصوصی تو را ببیند یا لمس کند و از تو بخواهد این راز را مخفی نگه داری. به کودک آموزش دهید که حتما رازهای بد را به پدر، مادر، معلم، مربی مهد و … بگوید زیرا این موضوع به تو آسیب می زند. با استفاده از بازی ها این موضوع را آموزش دهید؛ برای مثال از نقاشی برای شناسایی افراد معتمد یا غریبه استفاده کنید یا به کمک ایفای نقش، پدر و مادر نقش غریبه، معلم و کودک را بر عهده بگیرند.
12 موضوع مهم که باید در تربیت جنسی کودک در نظر داشت
۱- والدین باید آموزش مسائل جنسی به کودکان را از ۴ سالگی شروع کنند. نواحی جنسی و حساس بدنش را به عنوان نواحی خصوصی آموزش دهند و به کودک گوشزد کنند که فقط خودت حق داری به آنها دست بزنی و من موقع حمام کردن و یا پزشک در موارد خاص میتواند به نواحی خصوصی تو دست بزند.
۲- زمانی که آنها از شما پرسش‌های جنسی می‌پرسند، به احتمال زياد به اين معنی است که تا اندازه‌ای در آن مورد اطلاع دارند بنابراين بايد حواستان باشد که جواب اشتباه به آنها ندهید.
۳ – در تربیت جنسی کودک والدین باید بیابند سوالات جنسی یا یک رفتار یا بازی چرا و چگونه در ذهن کودک شکل گرفته است و کودک چه اطلاعاتی در این زمینه دارد. سپس بر اساس دانسته‌های کودک به او جواب دهند. آنها می‌توانند از راه مشاهده متوجه شوند که علت رفتارها و کنجکاوی فرزندشان چیست.
۳- بیاد داشته باشید در صورتی که کودکان از ابتدای خردسالی برنامه‌ریزی نشده و متناسب با سن و میزان درک خود اطلاعات جنسی را به صورت درست از سوی والدین دریافت نکنند در آینده حجم زیادی از اطلاعات خود را از منابع غیر معتبر مانند دوستان، رسانه‌ها و اینترنت دریافت خواهند کرد.
۴ – عکس العمل شدید والدین یا مربیان، یا رفتارهای متفاوت می‌توانند زمینه بروز حساسیت و کنجکاوی غیرضروری را در کودکان ایجاد کند. بنابراین رفتار طبیعی والدین و پاسخگویی مناسب و راحت میتواند کنجکاوی کودکان را کنترل و اگر این کنجکاوی بیش از اندازه است، آن را به حالت طبیعی بازگرداند.
۵- در این سن بچه‌ها اصرار دارند بدنشان را محرمانه نگهدارند و از لخت بودن احساس شرم می‌کنند. لازم است که والدین این حالت را تقویت کنند. برای تربیت جنسی کودک اگر که اصرار دارد بدنش را محرمانه نگه ندارد و از لخت بودن احساس شرم نمی‌کند (نپوشیدن لباس زیر) لازم است کلمه خصوصی به خوبی برایش تشریح شود.
۶- نکته بسیار مهم در تربیت جنسی کودک آموزش مهارت نه گفتن به بچه‌ها برای محافظت از خود در برابر خطرات احتمالی است. برای کودک توضیح دهید اگر توسط دوستان و اشخاصی مورد تحریک یا تعدی قرار گرفت حتما سریعا بازگو نماید. چرا که بعضی از کودکان مورد این تحریک قرار می‌گیرند ولی نمی دانند که مورد آزار جنسی قرار گرفته اند ویا از ترس عواقب برخورد تند والدینشان از گفتن حقایق و اتفاقاتی که برایشان رخ می‌دهد امتناع می‌کنند .
۷ – مراقب رفتارهای خود به ویژه در روابط جنسی و تحریک کننده باشید. در مناسبات جنسی نهایت دقت را داشته باشید و دور از چشم فرزندان بشید. مراقب شوخی‌هایتان و نوازش‌های یکدیگر در نزد آنها باشید. چون فرزندان با مشاهده پدر و مادر خیلی از اطلاعات را به شکل غیرمستقیم دریافت کرده و باعث کنجکاوی آنها به مسائل جنسی می‌شود.
۸- کودک را با اعضای بدن و عضو جنسی او آشنا کرده و نام اعضا را به او بیاموزید. به او بگویید که مردها و زنان با هم تفاوت دارند. اما ضرورتی ندارد تفاوت‌های مربوط به اعضای جنسی برای کودک گفته شود همین مقدارکه تفاوت‌های ظاهری را بفهمند کافی است.
۹- در تربیت جنسی کودک نظارت و مراقبت از کودکان امری ضروری است. بنابراین گاهی به کودکتان در جاهای مختلف مانند اتاق خواب، هنگام بازی با همسالان در اتاق، کوچه و … سر بزنید. اما توجه داشته باشید از آنجا که همیشه امکان کنترل شرایط و نظارت بر کودکان وجود ندارد لازم است با خونسردی و استفاده از روش‌های مناسب و متناسب با سن اطلاعات مربوطه را بدست آورید.
۱۰ – مراقب حضور کودک در مکانها و زمانهای خلوت باشید. در حد سن کودک برخی خطرات جنسی که او را تهدید می‌کند را برای او شرح دهید. توضیح دهید که نباید افراد غریبه را ببوسد یا بغل آنها برود، نباید اجازه دهد کسی به بدنش دست بزند، اگر این کار را کرد به پدر و مادر بگوید، اگر کسی که او را نمی شناسد چیزی به او داد داد و گفت بیا جایی بریم نباید با او برود.
۱۱- خودارضایی از مشکلات شایع این مرحله زندگی کودک است. در واقع کودک با تکرار این رفتار احساسات لذت بخشی دست خواهد یافت. حرکاتی مانند خوابیدن روی شکم و مالیدن خود به زمین یا عروسک و سایر اشیا در این کودکان (بویژه دختر بچه‌ها) بسیار معمول است. در تربیت جنسی کودک والدین باید اطمینان پیدا کنند که خودارضایی کودکان رفتاری طبیعی است. بهتر است کودک بفهمد که این رفتار جامعه پسند نبوده و نباید آن را تکرار کند که البته این ادراک باید در محیطی آرام و بدون ترس ایجاد گردد. مشغول کردن کودک به سایر فعالیت‌ها و منحرف کردن حواس او از این رفتار مفید واقع می‌شود.
۱۲ – در صورتی‌که کودک آلت تناسلی خود را دستکاری کرد از خشونت بپرهیزید و به آرامی او را مشغول کار دیگری کنید. علت این عمل ممکن است کنجکاوی، ناآشنایی با اعضای بدن، مشکل جسمی (خارش، انگل، سوزش خشکی پوست و …) یا عدم رعایت بهداشت باشد و یا در برخی موارد علت آن فشارهای روحی باشد تا از این طریق به آرامش برسد. این موارد را باید با پزشک در میان گذاشت. برخورد خشن در این موارد کودک را حساس‌تر و عمل را تثبیت می‌کند و او احساس افسردگی خواهد کرد و برای پرسش‌ها و ابهام‌های جنسی دیگر به سراغ شما نمی‌آید.